Hương Trà

HƯƠNG TRÀ
Một tác phẩm biên khảo về trà của Đỗ Trọng Huề.
Hoa Lư xuất bản,
Xuất bản: 19/12/1968.

“Ấm lạnh tình đời năm bẩy chén,
Lạt nồng mùi thế một vài hơi.
Trà ơi! Còn nước là vinh hạnh,
Cháy lưỡi khô môi thảm những mùi..”

Quyển sách là một bản nhạc tóm tắt về lịch sử của trà ở các nước phương Đông (gồm Việt Nam – Trung Quốc & Nhật Bản) lẫn các nước phương Tây. Về lịch sử trà ở phương Đông, Đỗ Trọng Huề dùng những truyền thuyết xen lẫn dòng lịch sử trà đạo trong khi lại dẫn chứng các số liệu nghiên cứu trong chương trà ở phương Tây. Chỉ như thế thôi cũng làm rõ được sự khác biệt giữa hai nền văn hoá khi tiếp nhận một điều mới mẻ. Nhưng chung quy lại, người uống trà dù là ở đầu nào của thế giới cũng mong tìm được một phút giây bình yên trong tâm thức.

Chương “Truy tìm dấu vết Hùng Vương”, là hành trình đi tìm dấu tích của Hùng Vương trong dã sử và chính sử Việt Nam, dấu vết Hùng Vương trong thư tịch Trung Quốc và đối sánh dã sử, chính sử về Hùng Vương trong cổ thư Việt Nam – Trung Quốc. Phần này cũng làm gợi lại cuộc tranh cãi nảy lửa giữa nhiều học giả về danh tự Hùng Vương. Rốt cuộc là Hùng Vương hay Lạc Vương? Hùng nhầm sang Lạc hay Lạc lẫn sang Hùng? Cuộc tranh cãi đến nay đã ngót trăm năm kể từ khi H. Maspero đặt ra vấn đề này lần đầu tiên vào năm 1918.

Tạm rời xa vị quốc tổ, tác giả đưa ta tiếp cận đến những vĩ nhân khác của đất Việt: Tam tổ Trúc Lâm – Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang qua phần Sự tích Tam tổ. Một danh nhân khác cũng được kể đến là Nguyễn Du. Thân thế, cuộc đời và sự nghiệp của ông được tái hiện rõ nét ở phần bốn của quyển sách.

Cuối cùng, là niềm trăn trở mang tính thời sự của thời buổi ấy: Tiếp nhận chương trình giáo dục Pháp hay chương trình giáo dục Việt? Tại sao lại trăn trở khi mà chương trình của Pháp có quá nhiều ưu việt? Học sinh được giáo dục tiên tiến, thông thạo tiếng Pháp, có cơ hội du học nước ngoài, trở thành kẻ có chức quyền trong guồng máy chính trị, kinh tế,… Phải chăng nó có những tai hại ngấm ngầm nào đó? Và giáo dục Việt, ngàn năm qua, có được điểm mạnh gì?