Tinh Hoa Văn Hoá Phương Đông – Trà Luận

TINH HOA VĂN HÓA PHƯƠNG ĐÔNG – TRÀ LUẬN
Tác giả: Nguyễn Bá Hoàn
Nhà xuất bản thành phố Hồ Chí Minh
Xuất bản: 17/1/2001

Tinh hoa văn hoá Phương Đông – Trà luận (cảm hứng từ The Book of Tea của Okakura Kakuzo). Đến nay văn hóa trà đã đi vào mọi ngõ ngách đời sống của người dân nhiều nước Á Đông: trà trong ẩm thực, trong giao tế, trong lễ tiệc, trong đời sống vă nhoá nghệ thuật …

Tuy nhiên trong chén trà của nhân loại, từg nghi thức uống trà đến việc thưởng thức trà giữa mỗi nước vẫn còn nhiều khác biệt, quan niệm, cảm nhận về văn hoá trà giữa phương Đông và phương Tây vẫn còn cách trở.

Vậy, làm thế nào để mỗi người khi ngồi lại bên chén trà, không kể là người dân tộc nào, chỉ cần nhấp một ngụm trà, đều cùng nhất trí với nhau về nghệ thuật, về thiên nhiên, về đời sống luôn thể hoà trên tinh thần trong sáng không vụ lợi, duy chỉ làm thăng hoa cuộc sống trong tiết điệu thanh bình, hài hoà và cùng chung cộng hưởng.

Cuốn Trà luận hình thành cũng không ngoài mục đich mong mỏi mọi người hiểu nhau hơn và cùng gặp nhau trong một chén trà.

Một người uyên bác về văn hóa truyền thống Việt Nam, nhà văn Nguyễn Tuân, vào đầu những năm 70, trong lúc chiến tranh ác liệt đã viết rằng, một chén trà tuyệt hảo, một cành hoa đào đủ để thấy hương vị Tết Việt Nam. Nhưng trà còn đi xa hơn, vượt qua biên giới Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên.

“Trà – biểu tượng của văn hóa Viễn Đông, được đem sang trồng ở phương Tây” – Turekhiro Saraki, nhà phê bình văn học Nhật Bản đương đại nhận xét Trà, là sự gặp gỡ giữa Viễn Đông với phương Tây. Trà không chỉ đơn thuần với tư cách là một trong những nhân tố văn hóa độc đáo của cả khu vực, mà còn là biểu tượng. Để sáng tỏ nhận định này, có thể đưa ra nhiều dẫn chứng hùng hồn. Vì thế, dĩ nhiên trong cuốn sách của Philíp Bỉnh, không chỉ nói về sự du nhập từ Trung Quốc vào phương Tây như cam, mà còn cả cây chè và cách uống trà nữa.

Philíp Bỉnh, nhà khai sáng, người có óc thông minh, đã ước mong rằng Tổ quốc Việt Nam của ông sẽ noi theo nền sản xuất hữu hiệu, những thành quả văn hóa, những thói quen tập quán của văn hóa châu Âu (ông thường gọi là phương Tây). Ông nói về máy in và cối xay gió, về bưu điện và báo chí, về công xưởng và ngói Bồ Đào Nha tuyệt hảo và về nhiều vấn đề khác.

Nhưng có một tập quán châu Âu mà ông không thể nào chấp nhận và tiếp thu, không thể hòa hợp được với nó. Tập quán ấy, theo quan điểm của ông, không thể coi là chuyện nhỏ nhặt được. Ông nói về thói quen tầm thường này – theo cách của người châu Âu.